Het Trimbos-instituut heeft met een literatuuronderzoek interventies in kaart gebracht die de mentale weerbaarheid en het mentaal welbevinden verhogen op school en op het werk. School en werk zijn immers belangrijke plekken om te werken aan het verbeteren van mentale fitheid en verminderen van stress. Werknemers en leerlingen die lekker in hun vel zitten presteren beter, zijn vaak beter bestand tegen stress en hebben meer plezier in hun werk.
Training gebaseerd op cognitieve gedragstechnieken is effectief in de werksetting
Uit de resultaten van de literatuurstudie die voor de werkomgeving is gedaan*, komt naar voren dat er verschillende interventies zijn voor werknemers die effectief lijken te zijn in het verbeteren van de mentale gezondheid en verminderen van stress. De grootste bewijskracht is er voor programma’s die gebruik maken van cognitieve gedragstechnieken. Ook vond de studie aanwijzingen voor effectiviteit voor mindfulness, yoga, ontspanningsoefeningen en positief psychologische interventies.
Overigens lijkt volgens het onderzoek fysieke activiteit op het werk niet bij te dragen aan het verbeteren van de mentale gezondheid, maar het aantal studies daarnaar was vooralsnog beperkt.
Scholen: interventies kunnen mentale weerbaarheid versterken
Volgens de literatuur** zijn er voor scholen verschillende interventies die een positieve impact hebben op mentale gezondheid en/of de schoolprestaties. Het gaat dan bijvoorbeeld om interventies die zich richten op het aanpakken van stress en problemen, meditatie en mindfulness en de inzet van peer mediators. Het meest effectief zijn intensieve programma’s die actieve lesmethoden gebruiken, ouders en/of de leerkrachten bij de interventie betrekken en goed geïmplementeerd zijn.
Internationale richtlijnen adviseren om een schoolbrede benadering te implementeren waarin de voorwaarden voor het sociaal-emotioneel welbevinden van leerlingen in zowel de schoolomgeving, het management als in het curriculum worden gecreëerd. De wetenschappelijke evidentie voor een dergelijke benadering is echter nog dun, waarschijnlijk door de complexiteit van de aanpak.
Aan de slag
Het onderzoek laat zien dat er verschillende effectieve programma’s voorhanden zijn die de mentale weerbaarheid en het mentaal welbevinden op school en op de werkplek verbeteren. Maar er zijn op dit moment ook nog veel onduidelijkheden op het gebied van precieze inhoud, doel en doelgroepen van de programma’s en wijze van implementeren. Hoewel dit vraagt om meer en beter opgezet onderzoek zodat stevigere uitspraken kunnen worden gedaan over effectiviteit, is het Trimbos wel van mening dat de praktijk wel vast aan de gang kan met de gevonden bevindingen.
Van beide onderzoeken zijn factsheets gemaakt die een samenvatting bieden van de resultaten en die te vinden zijn op de website van het Trimbos Instituut:
Mentale weerbaarheid en mentaal welbevinden in de schoolsetting
Versterken van mentale weerbaarheid en mentaal welbevinden in de arbeidssetting
* De literatuurstudie leverde voor de werksetting 15 publicaties op, waarvan 8 systematische reviews en 7 meta-analyses.
** Voor de schoolsetting zijn 19 publicaties gevonden, waarvan 11 systematische reviews, 6 meta-analyses en 2 richtlijnen.
Bron: Trimbos Instituut
Meer lezen over mentale weerbaarheid op Coachlink.