Het gesproken woord

Of ik nu werk met een individuele coachee of met een groep, in beide gevallen vertrouw ik op de Socratische dialoog. Dat wil zeggen dat ik vooral vragen stel waardoor ik de ander uitnodig om de kennis die hij al bezit naar boven te halen. Ik ben ervan overtuigd dat elk mens veel kennis bezit, maar niet altijd zelfstandig in staat is deze kennis te benutten. Ik geloof dat als een coachee of een groep zijn eigen oplossing weet te bedenken dit eerder en beter beklijft dan wanneer iets hem wordt aangedragen.

De vraag achter de vraag

Belangrijk is dat je het juiste gesprek voert op het juiste moment, dus behalve jouw gesproken woord is ook datgene wat de coachee zegt van groot belang. Hoor jij goed wat de ander eigenlijk zegt? Ben jij in staat om ook de vraag achter de vraag te horen zodat je de juiste vragen stelt? En kijk jij tijdens je gesprekken ook naar de lichaamshouding van je coachees ? Let je erop dat wat er gezegd wordt overeenkomt met wat je coachee uitstraalt? En als je ziet dat dit niet in overeenstemming is, durf je dat dan te benoemen? En zo ja, hoe doe je dat dan?

Bij dit aspect is het gesproken woord belangrijker dan we soms denken. Het gaat er immers om hoe jij aansluit met je woordkeuze bij de coachee. Als iemand je bijvoorbeeld net iets ongemakkelijks heeft verteld en jij sluit niet aan doordat je het betreffende onderwerp liever niet bespreekt wat doet dit dan met de ander? En wat doet dit dan met jou? Je kunt dan over allerlei methodieken beschikken, maar als je niet de woorden weet te vinden, helpen de mooiste methodieken je ook niet meer.

Worden gezien en gehoord

Door continu open en transparant met elkaar in gesprek te blijven, waarbij de coach dus vooral de coachee (of de groep) bevraagt, zie ik dat er stappen gezet worden. Stappen die passen bij de persoon of groep waar het om gaat. Belangrijk daarbij is dat de coachee zo de stappen zet die passen bij zijn eigen interne belangrijke waarden. Je doet niet iets omdat de coach zegt dat het goed voor je is, maar je doet iets omdat het uit jezelf komt en het daardoor van jou is. Als coachee bedenk jij je eigen oplossing als het ware doordat jouw coach dit door de juiste vragen bij jou naar boven weet te halen.

Het gesproken woord is echt mijn belangrijkste instrument. Natuurlijk gebruik ik meerdere methodieken door en naast elkaar, maar zonder mijn geloof in de kennis van de ander zou ik als coach minder succesvol zijn. Het is voor de coachee fijn als hij wordt gezien en gehoord. En ook daar is het gesproken woord een belangrijk onderdeel van. Door aan te sluiten bij de coachee en in een groep in staat te zijn om iedereen zich gehoord en gezien te voelen, creëer je vertrouwen. Dit kun je alleen doen door de juiste woorden te kiezen. Als je in je taalgebruik niet in staat bent om aan te sluiten, creëer je geen vertrouwen, maar schep je juist afstand.

Schakelen en aansluiten

Gelukkig heb ik van nature geen last van vraag- of handelingsverlegenheid. Doordat ik echt geloof dat die ander de kennis wel bezit, maar het niet weet toe te passen of het gewoon even niet meer weet, ben ik in staat alles bespreekbaar te maken. Ik heb, zeker als ik coach, geen oordeel over de ander of over wat hij doet. Ook hier is het gesproken woord mijn sterkste instrument. Doordat ik dicht bij mezelf durf te blijven, kan ik zaken bespreekbaar maken die voor een ander soms lastig zijn. Een van mijn eerste ervaringen als coach was dat iemand iets in mij opriep waardoor ik de vraag stelde: Kan ik je veilig naar huis laten gaan? Het antwoord dat ik kreeg was dat deze persoon erover dacht om een einde aan haar leven te maken. Ik heb mijn agenda leeg gemaakt en heb de afspraak met deze persoon verlengd. Ik ben gaan doorvragen, ook al vond ik dat niet makkelijk. Maar ik wist ook dat ik deze persoon niet zomaar weg kon laten gaan. Ik was echt onervaren als coach, maar doordat ik dicht bij mezelf ben gebleven en intuïtief heb gedaan wat ik voelde dat ik moest doen, heb ik goed gehandeld.

Als coach moet je dus goed kunnen schakelen en in staat zijn om aan te sluiten bij de persoon of groep die je mag ondersteunen. Ook hierin is wat je zegt weer je belangrijkste instrument. Als je je niet bewust bent van de wie je voor je hebt, kun je de plank gruwelijk misslaan door verkeerd taalgebruik. Je kunt te simpel zijn, maar ook te veel moeilijke woorden gebruiken waardoor je niet in contact komt met je coachee of de groep. En contact en vertrouwen zijn van het grootste belang in je trajecten.

Winst

Ik ben ervan overtuigd dat er nog veel winst te behalen valt als we met elkaar durven te accepteren dat mensen soms een coach nodig hebben. Ik zie mensen die uitvallen met een burn-out, mensen die continu over hun eigen grenzen heen blijven gaan, mensen die denken dat een ander het altijd beter voor elkaar hebben dan zij zelf etc. Veel van deze mensen zouden gebaat zijn bij een coach en dan liever niet pas als ze uitvallen, maar juist daarvoor. Juist preventief kan een coach veel betekenen door het gesprek aan te gaan over hoe je kunt voorkomen dat je uitvalt. Je kunt samen onderzoeken waarom je het zo moeilijk vindt om je grenzen aan te geven of waarom je het zo lastig vindt om na je pensioen weer zingeving te vinden. 

Het zou fantastisch zijn als bijvoorbeeld  werkgevers er meer voor openstaan om een coach voor hun werknemers te faciliteren. Beide hebben er zeker baat bij dat werknemers het gesprek laagdrempelig kunnen aangaan met een coach om te zorgen voor een goede werk-privébalans. Als die balans er niet is, vallen mensen vaak uit. Langdurige trajecten via huisarts, praktijkondersteuner en uiteindelijk de GGZ kunnen in veel gevallen echt worden voorkomen door op tijd het gesprek met een coach aan te gaan. Werkgevers kunnen dit mogelijk  maken door bijvoorbeeld een coachspreekuur te bieden en als er meer nodig is dan één gesprek de mogelijkheid te bieden voor een traject. Of door werknemers te wijzen op de mogelijkheden die er zijn via het loopbaanbudget. Door als werkgever en coach met elkaar in gesprek te gaan en open elkaars verwachtingen bespreken, kan dit voor werkgever, werknemer en coach een win-win-win-situatie opleveren.

Door het gesprek met elkaar aan te gaan kun je op weg geholpen worden en kunnen we er met elkaar voor zorgen dat we met elkaar veel minder gebruik hoeven te maken van dure zorg. Hiermee kunnen de wachttijden in de GGZ echt verminderd worden. Gewoon door het mooiste instrument dat we als coach en als mens  bezitten: het gesproken woord.